Festival, 22 Nisan Pazar günü Ringsted ve Sorø’da ücretsiz biletlerin halka dağıtılması ve müzik ve eğlence programıyla başlamıştır. Ardından 23 Nisan Pazartesi günü uluslararası oyunların, uluslararası gözlemcilere sahnelenmesi ve diğer yerel oyunların halka açık sahnelenmesi, Danimarka ASSITEJ Merkezi’nin uluslararası gözlemcilerle bir araya geldiği akşam yemeği ve daha sonra Kültür Bakanı’nın katıldığı açılış töreniyle devam etmiştir. 24 Nisan Salı günü tiyatro gruplarının adı geçen şehirlerin farklı bölgelerinde oyunlarını sahnelemeleriyle festival hız kazanmıştır. 25 Nisan Çarşamba günü yirmi farklı ülkeden katılan uluslararası gözlemcileri bir araya getiren ve gözlemcilerin tanışmalarını sağlayan bir akşam yemeği düzenlenmiştir. 26 Nisan Perşembe günü ASSITEJ Danimarka Merkezi tarafından düzenlenen konferans ve atölye çalışması gerçekleştirilmiştir. Konferansa IPAY (Uluslararası Çocuklar ve Gençler için yapılan Sahne Sanatları Birliği) adına Jeremy ‘Boomer’ Stacey “Amerika Birleşik Devletlerinde Genç Seyirci için Yapılan Tiyatronun Gelişimi” başlıklı konuşmasıyla katılmıştır. ASSITEJ (Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği) Dünya Başkanı Yvette Hardie Güney Afrika’da çocuk ve gençler için yapılan tiyatroda, okullarda verilen sanat eğitiminden kaynaklanan sorunlar üzerine bir konuşma yapmıştır. Ayrıca, Avrupa ve Afrika ülkeleri arasında yapılan ortak projelerin, çocuk ve gençler için yapılan tiyatroya olan olumlu etkileri üzerinde durmuştur. Ardından, festivale Mısır’dan katılan Nora Amin, Mısır’ın diğer ülkelerle yaptığı ortak projeleri açıklayarak, bu projelerin Mısır’daki çocuk ve gençler için yapılan tiyatroya olan olumlu etkisinden bahsetmiştir. Konferansın ardından, atölye çalışması yapmak amacıyla uluslararası gözlemciler, her grupta farklı kıtadan kişiler olmak koşuluyla gruplandırılmıştır. Her grubun kıtalararası ortaklaşa yürütülecek bir proje tasarlaması ve bu projeyi temsilen bir canlandırma yapması istenmiştir. Türkiye, Danimarka ve Avusturalya’dan katılan gözlemcilerden oluşan grupta ‘Sanat Üzerindeki Sansür’ konulu ortak bir proje yapımına karar verilmiş ve “Sanatın Sansürle Susturulamayacağı” başlıklı bir canlandırma sergilenmiştir. Atölye çalışmasında, her grup kendi projesini tanıttıktan sonra ve projeyi temsil eden canlandırmasını yapmıştır. Aynı günün akşamı, Ringsted Kongre Merkezi’nde yetmiş oyuncu ve dansçının ortak çalışmasıyla oluşturulan ve belediye başkanının konuşma yaptığı festival gösterisi sunulmuştur. Bu gösteride, festivalde sahnelenecek oyunlardan kısa bölümler sunulmuş ve belediye başkanı tiyatro festivali ve tiyatronun önemi üzerine bir konuşma yapmıştır. 27 Nisan Cuma günü ASSITEJ Danimarka Merkezi üyeleri tarafından uluslararası gözlemciler için Sorø’da kültür turu düzenlenmiştir. Ayrıca, festival kapsamında uluslararası gözlemcilerin gençlik oyunlarını gençlerle birlikte izlemelerini ve izledikleri oyun üzerine tartışmalarını sağlamak amacıyla, “Genç Gözler (Young Eyes)” adlı bir uygulama yapılmıştır. Buradaki amaç, tiyatronun farklı alanlarından gelen tiyatro çalışanlarının, gençlerin tiyatroya yaklaşımlarını ve tiyatro algılarını ortaya çıkarmak ve gençler için yapılan tiyatroyu gençlerin bakış açısıyla ele alarak uygulamaya koymaktır. Bu uygulamaya festivalin son üç günü olan 27-28-29 Nisan tarihlerinde yer verilmiş ve bu tarihlerde sabah saatlerinden akşam saatlerine kadar sahnelenen oyunlarla festival devam etmiştir. 29 Nisan Pazar günü festival sona ermiştir.
ASSITEJ Türkiye Merkezi’ni temsilen festivale katılan gözlemciler, festival kapsamında düzenlenen etkinliklere katılmışlar ve farklı yaş guruplarına hitap eden ve farklı teatral yapıları içinde barındıran toplamda yirmi dört oyun görerek festivalden ayrılmışlardır. Gördükleri oyunlar ve oyunları sahneleyen tiyatro grupları şöyledir:
Teater Reflesion- Broder Sol, søster Måne, 5+
(Erkek Kardeşim Güneş, Kız Kardeşim Ay, 5 yaş ve üzeri seyirciler için)
Tali Razga- Hjertebanken, 13+
(Kalp Atışları, 13 yaş ve üzeri seyirciler için)
POLAND, Agata Kucínska- The Lives of Community Saints, 15+
(Aziz Topluluklarının Yaşamları, 15 yaş ve üzeri seyirciler için)
Olsens Teater- Rub og Stub, 3+
(Rub ve Stub, 3 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teater Refleksion- Min farfar, 6+
(Benim Dedem, 6 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatret Lampe- Den grimme ælling, 2+
(Çirkin Ördek Yavrusu, 2 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teater Nordkraft, Linedanseren, 8+
(İp Üstünde Dans Eden, 8 yaş ve üzeri seyirciler için)
Det Lille Verdens Teater- Et teselskab - som søstre vi dele, 4+
(Bir Çay Partisi- İki Kız Kardeşin Paylaşımı, 4 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatret Månegøgl- Rod i kunsten, 2 +
(Sanat Çubukları, 2 yaş ve üzeri seyirciler için)
Uppercut Danseteater- Skal vi danse, 1⁄2+
(Dans Edelim mi?, 1⁄2 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teater Kompas- Prinsesse Spirrevip, 1⁄2+
(Prenses Spirrevip, 1⁄2 yaş ve üzeri seyirciler için)
Meridiano Teatret- Anima, 4+
(Anima, 4 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatret Thalias Tjenere- Race Dog, 5+
(Köpek Irkı, 5 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teater Astra- Føline - en klovns følelsesliv, 5+
(Føline- Bir Palyaçonun Duyguları, 5 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatret pa Hjul- På en lille gren, 2+
(Küçük Bir Dalın Üstünde, 2 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatergruppen Batida- Petrus & Fiona, 5+
(Petrus ve Fiona, 5 yaş ve üzeri seyirciler için)
Hr. Teater- Bagage, 8+
(Bavul, 8 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatergruppen Batida- Kronen på hovedet, 5+
(Baştaki Taç, 5 yaş ve üzeri seyirciler için)
Andersens Kuffert teater- Konen i Muddergrøften, 3+
(Çamur Hendeğindeki Kadın, 3 yaş ve üzeri seyirciler için)
Tali Razga- Sne Øjne, 0+
(Karın Gözleri, 0 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatret Aspendos- Guleroden der ikke ville op, 1+
(Topraktan Çıkmayan Havuç, 1 yaş ve üzeri seyirciler için)
Teatret Gruppe 38- En sand røverhistorie, 7+
(Gerçek Bir Soyguncu Hikâyesi, 7 yaş ve üzeri seyirciler için)
Asguer Zap Show Teater- Hovhov... nå, 3+
(Hadi Yakalasana, 3 yaş ve üzeri seyirciler için)
Musikteatret- Undergrunden Trold kan taemmes, 3+
(Yeraltındaki Hırçın Kız, 3 yaş ve üzeri seyirciler için)
Festival boyunca profesyonel tiyatro grupları tarafından sahnelenen yaklaşık iki yüz oyun arasından seçilen bu oyunlarda, seyirci kitlesinin yaşı ve sahneleme tekniklerindeki farklılıklar göz önünde bulundurulmuştur. Tiyatro gruplarının teatral biçimleri hakkında bilgi sahibi olabilmek için, farklı tiyatro grupları tercih edilmiştir. Ayrıca, oyunların kısa tanıtım yazılarından yola çıkılarak farklı konuların sahneye nasıl taşındığını görebilmek de amaçlanmıştır.
Bu festivalde sahnelenen oyunlarda, Danimarka’da çocuk ve gençler için tiyatro yapan profesyonel tiyatro gruplarının çocuğu, yetişkin bir birey gibi ciddiye aldığı ve çocuk ve genç seyirciye niteliği yüksek oyunlar sahneleme amacı taşıdığı görülmüştür. Sahnelenen oyuna her seferinde sınırlı sayıda seyirci kabul edilmesi, her çocuk ve gencin oyunu yakından görmesini ve oyunla duygusal bir bağ kurmasını sağlamıştır. Oyun yeri ile seyir yeri arasındaki mesafenin az oluşu yaşı küçük seyircinin oyun ile kurduğu bağı güçlendirmiş ve seyircinin ilgisini canlı tutmayı sağladığı gözlemlenmiştir. Her türlü boş alanın oyun yeri olarak kullanılması, çocuk ve genç seyirci için yapılan tiyatroda kullanılan sahne yapısına farklı bir bakış açısı getirmiştir. Çocuklar ve gençler için her türlü konunun tiyatroda sanatsal bir yetkinlikle işlenebileceği ve çocuğa gösterilebileceği vurgulanmıştır. Özellikle çok küçük yaş grubundaki -5 yaşın altındaki çocuklar- çocukların da nitelikli oyunlar karşısında çok dikkatli bir seyirci olabildikleri görülmüştür. Oyun esnasında, seyir yerinden kalkarak sahneye giden çocuklara oyuncu müdahale etmemiş ve bu çocuklar oyunun akışını bozmamışlardır. Oyun sonunda, oyuncuların çocuklarla sohbet ettikleri, oyunda kullanılan kuklaları ya da diğer sahne materyallerini çocuklara tanıttıkları ve çocukların bu materyallere dokunmalarına izin verdikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca oyuncu, yönetmen ya da diğer tiyatro çalışanlarının kendi oyunlarının dışındaki oyunları görmeye giderek, gözlem yaptıkları ve diğer tiyatroların çalışanlarıyla fikir alış verişinde oldukları görülmüştür.
Çocuk ve genç seyirci için yapılan tiyatro festivalleri, bu alandaki tiyatro çalışanlarını ve araştırmacılarını bir araya getirerek uluslararası paylaşımları arttırdığı gibi, tiyatro insanları için farklı uygulamaların sunulduğu bir ortam yaratmaktadır. Dolayısıyla, tiyatroda yerel anlamda bir gelişme sağlayabilmek, farklı ülkelerin uygulamalarını takip ederek yeniliğe açık olmakla mümkündür. Bu nedenle, Danimarka’da düzenlenen bu festival hem kurumsal anlamda ASSITEJ Türkiye Merkezi’ne, hem de üyelerine önemli bir deneyim sunmuştur. Ülkemizde yapılan tiyatro çalışmalarına ve çocuk ve gençler için düzenlenen tiyatro festivallerine organizasyon bakımından önemli bir örnek oluşturmaktadır.
Bu festivalden de anlaşılacağı gibi çocuklar ve gençler için nitelikli oyunlar yapmak ve geniş kitlelere ulaşabilecek bir tiyatro festivali düzenlemek, kültür politikaları ve her yaştan çocuğu ve genci ciddiye alan bir yetişkin algısıyla mümkündür. Tiyatro kültürel ve sosyal bir eylemdir. Dolayısıyla, çocuk ve gençler için yapılan tiyatroda nitelikli bir artış sağlayabilmek toplumun sosyal ve kültürel politikalarıyla mümkündür.
Bu yazıda, festivale katılan gözlemcilerin gördükleri oyunların ve oyunları sahneleyen tiyatro gruplarının isimleri Danca aslına göre verilmiş, okuyucuya fikir verebilmesi için Danca’dan Türkçe’ye çevrilmiştir. Ancak, her çevirinin aslını tamamen yansıtmadığı göz önünde bulundurulursa, Türkçe olarak verilen oyun isimlerinin az da değişebileceği unutulmamalıdır. Dileyen okuyucu festival, festivalde görülen ya da görülmeyen oyunlar ve festivale katılan tiyatro grupları hakkında ASSITEJ Türkiye Merkezi’nin arşivinden yararlanabilir.
Not: ASSITEJ Türkiye Merkezi arşivinde festival organizasyonu hakkında bilgi veren çeşitli materyaller, festival kitapçığı ve broşürler bulunmaktadır. Ayrıca, arşivde oyunlar hakkında özet bilgi bulabilir; oyunların broşürlerine, fotoğraflarına ve tiyatroların tanıtım bilgilerine ulaşabilirsiniz.